سرپایان شامل ،اسکوییدها ،سپیاها نوتیلوسها و اختاپوسها که شامل بزرگترین بی مهرگان شناخته شده در سلسله جانوران میباشند سرپایان سر توسعه یافته و بدن شامل یک مانتل ماهیچه ای و حفره مانتلی بوده و سر در بر گیرنده ضمائمی مانند بازوها و تانتاکولها میباشد نام سفالوپود از ترکیب دو کلمه یونانی Kefale به معنای سر و Pous به معنای پا است بدن این جانوران نرم و تقارن دو طرفه داشته و دارای ارزش تجاری بوده و در تمام زیستگاههای دریایی از محدوده جزرومدی تا بیش از 5000 متری اشغال می کنند.
سپیاهای متعلق به خانواده Sepidae دارای ارزش تجاری چشمگیری در صنعت شیلاتی دارند سپیاهای عمدتا ساکن در بستر بوده و در رنج وسیعی از زیستگاهها شامل بسترهای صخره ای ماسه ای و ،گلی جلبکها و علفزارهای دریایی و آبسنگهای مرجانی حضور دارند و آنها نسبت به اسکوییدها دارای شنای آهسته تری میباشند سپیاها توانایی به دست آوردن شناوری خنثی بوسیله تنظیم مقادیر نسبی گاز و مایع در حفرات صدف داشته و بوسیله عملکرد باله ها در میان ستون آب شناور میمانند. از گونه های بزرگی که در مناطق خیلی کم عمق محدود شدهاند میتوان به S. Latimanus Sepia officinalis و pharaonis . اشاره کرد برخی گونه ها در پاسخ به تغییرات دمایی آب مهاجرت فصلی داشته و معمولا در آبهای کم عمق در هنگام تخم ریزی تجمع میکنند.
سپیا دارای بدن پهن کیف مانند با بالههای جانبی دراز و باریکی داشته که در امتداد طول مانتل گسترده است قطعات عقبی باله ها آزاد بوده و بوسیله انتهای عقبی مانتل جدا شده.اند این جانوران دارای ده ضمائم اطراف دهانی که دو تای آنها بلندتر بوده که تانتاکولها با قابلیت جمع شدن میباشند و هشت باز و دیگر 4 تا 8 ردیف مکنده های پایه دار با حلقه های کیتینی میباشند. در سپیا چشمها بوسیله یک غشا شفاف پوشیده شده و پلکها موجود بوده و جانور دارای یک صدف متخلخل آهکی واقع در سطح پشتی بوده که به عنوان "Cuttlebone" شناخته میشود و در هر گونه از لحاظ ،اندازه شکل و الگوی تیغه ها متمایز است. صدف توسط مانتل پوشیده شده و پس از مرگ جانور و از بین رفتن ،پوسته روی آب شناور شده و توسط امواج به ساحل آورده میشود.
مانتل
مانتل در سپیا ،پهن کیسه ای شکل و قسمت پشتی جانبی آن اندکی پهنتر شده .است حفره مانتل با عملکرد چندگانه خود به جانور توانایی حرکت جت مانندی میدهد در مواقع مواجه شدن با شکارچی جهت فرار از دست ،آن جانور آب را وارد حفره مانتل کرده و با استفاده از ماهیچه های قوی مانتل آب با یک نیرو زیادی به بیرون میراند که منجر به حرکت موجود در مسیر مخالف میشود. حفره مانتل هم چنین در عمل تنفس بوسیله رساندن آب به آبششهای جانور کمک کرده و موجب ورود اکسیژن به داخل سیستم
سپس
گردش خون میشود.
باله ها
سپیا از حفره مانتل خود برای حرکت جت مانند استفاده کرده که این وابسته به بالههای تخصص یافته و حفظ سرعت ثابت است. باله ماهیچه ای جانور را قادر میسازد که تقریبا در هر مسیری از جمله عقب گرد رو به جلو و حتی چرخشی عملکرد داشته باشد.
گردش خون
پیچیده ترین سیستم گردش خونی در نرمتنان به دلیل بسته بودن در سرپایان یافت میشود سپیا مانند دیگر سرپایان دارای سه قلب بوده که در وسط سطح پشتی قرار دارد دو قلب که خون را به آبششها و دیگری خون اکسیژن دار را به سایر قسمتهای بدن به گردش در می آورد خون به دلیل وجود رنگدانه هموسیانین حاوی مس به رنگ سبز - آبی دیده می.شود خون سپیا نسبت به سایر جانوران بایستی جریان سریعتری داشته باشد زیرا هموسیانین نسبت به هموگلوبین دارای ظرفیت حمل اکسیژن کمتری است.
